Stel je woont samen en bent gezamenlijk eigenaar van een woning. Wat gebeurt er met de woning als een van beiden komt te overlijden? Op basis van de wet zijn samenwoners geen erfgenamen van elkaar. Dit moet bij testament worden geregeld. Dat betekent dat de erfgenamen van je partner (mede-)eigenaar van de woning worden. Zij kunnen zelfs bepalen dat de woning verkocht moet worden. Dit is geen wenselijke situatie in de praktijk.
Verblijvingsbeding
Vaak wordt voor deze situaties in het testament of het samenlevingscontract een verblijvingsbeding opgenomen. Dit zorgt ervoor dat gemeenschappelijke bezittingen (en vaak ook de gemeenschappelijke schulden) na overlijden van een partner automatisch van de andere partner worden. De erfgenamen van de overleden partner verkrijgen niets.
Let op: een verblijvingsbeding maakt de andere partner nog geen erfgenaam. Samenwoners moeten dit namelijk bij testament regelen. Stel dat er andere personen zijn die erfgenaam zijn (bijvoorbeeld kinderen uit een eerdere relatie), dan kan hun verkrijging sterk verminderd worden door de werking van dit verblijvingsbeding. Daarom kan je bepalen dat het verblijvingsbeding tegen inbreng van waarde moet plaatsvinden. Dat wil zeggen dat de partner de waarde van verkregen bezittingen en schulden moet vergoeden aan de nalatenschap. Op deze wijze worden de erfgenamen van de overleden partner niet benadeeld.
Positie kinderen
Stel dat er andere personen zijn die erfgenaam zijn (bijvoorbeeld kinderen uit een eerdere relatie), dan kan hun verkrijging sterk verminderd worden door de werking van dit verblijvingsbeding. Gemeenschappelijk vermogen uit de nalatenschap komt toe aan de partner, in plaats van aan de erfgenamen. Daarom kan je bepalen dat het verblijvingsbeding tegen inbreng van waarde moet plaatsvinden. Dat wil zeggen dat de partner de waarde van verkregen bezittingen en schulden moet vergoeden aan de nalatenschap. Op deze wijze worden de erfgenamen van de overleden partner niet benadeeld.
Kinderen houden altijd recht op hun legitieme portie. Is de nalatenschap door de werking van het verblijvingsbeding kleiner dan hun legitieme portie, dan kunnen zij dit alsnog bij de langstlevende partner opeisen. Dat betekent dat de langstlevende dit binnen zes maanden na het overlijden alsnog moet uitkeren.
Erfbelasting
Het verblijvingsbeding werkt op basis van een overeenkomst, en niet op basis van erfrecht. Dit lijkt te betekenen dat er geen erfbelasting verschuldigd is. De Belastingdienst vindt dit niet wenselijk. Een verkrijging uit een verblijvingsbeding wordt daarom fictief als een verkrijging uit het erfrecht aangemerkt. En daarmee is dit belast voor de erfbelasting. Indien aan de voorwaarden van fiscaal partnerschap is voldaan, kan de samenwonende partner gebruik maken van de hoge partnervrijstelling in de erfbelasting en de lage tarieven (10%-20%).
MOS Advies
Wil je meer informatie over de werking van het verblijvingsbeding in combinatie met je privésituatie, neem dan contact op met onze belastingadviseurs (fiscaal@mosaccountants.nl).
Foto credits: Photo by Andrew Wise on Unsplash
